ΑΠΟ ΤΟ ΓΎΨΟ ΣΤΟ ΝΆΡΘΗΚΑ (από τον Θοδωρή Καλούδη)

Αυτές τις ημέρες έχω επιδοθεί σε ένα αγώνα για να καταλάβω τι επιτέλους συμφώνησε η κυβέρνηση με τους «θεσμούς». Έχω διαβάσει δεκάδες άρθρα τόσο στα Ελληνικά ΜΜΕ όσο και σε ξένα, σε μια προσπάθεια να κατανοήσω:

Α) αν τα συμφωνηθέντα είναι εφικτά και 

Β) αν και κατά πόσο βελτιώνουν την άθλια κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο λαός, που σε τελική ανάλυση είναι και το ζητούμενο.

Τα άρθρα, δεν φαίνεται να συμφωνούν μεταξύ τους καθώς είναι γραμμένα ανάλογα με τα συμφέροντα που εξυπηρετεί το κάθε μέσον. Δυστυχώς η αντικειμενική δημοσιογραφία πνέει τα λοίσθια.

Το να προβώ σε ανάλυση της συμφωνίας δεν έχει ιδιαίτερο νόημα καθώς είναι πολύπλοκη και περιέχει εξειδικευμένους όρους.

Όμως το άρθρο που ακολουθεί, του Θόδωρου Καλούδη, πιστεύω ότι περιγράφει τις αδρές γραμμές της συμφωνίας με πολύ γλαφυρό και κατανοητό τρόπο. Προσωπικά το βρίσκω πολύ αντικειμενικό και για το λόγο αυτό το παραθέτω ως έχει!  

Σημειώνω ότι ο Θόδωρος Καλούδης είναι σοβαρός και έγκριτος νομικός και δημοσιογράφος, μεταξύ άλλων εκδότης της οικονομικής εφημερίδας "Ημερησία" και διευθυντής στην ελληνική έκδοση του "Newsweek".

ΑΠΟ ΤΟ ΓΥΨΟ ΣΤΟ ΝΑΡΘΗΚΑ

 Αν είχατε συνηθίσει το γύψο της λιτότητας και το στέγνωμα της αγοράς, η απόφαση του Eurogroup σας οδηγεί στην εποχή του νάρθηκα.

Με το νάρθηκα μπορείτε να χαμογελάτε πλέον, όπως σας καλεί να κάνετε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και να κυκλοφορείτε με τις … γραβάτες σας, όπως θα κάνει στο εξής ο πρωθυπουργός. Μπορείτε όμως να φορέσετε και τις πλερέζες, όπως επιμένουν οι κατ’ επάγγελμα γκρινιάρηδες.

Ο νάρθηκας είναι νάρθηκας. Σηματοδοτεί το τέλος της ακινησίας του γύψου. Αλλά δεν σας αφήνει να τρέξετε. Σας οδηγεί αναγκαστικά σε δειλά, προσεκτικά βήματα προσαρμογής. Στο πρώτο στραβοπάτημα σας επιστρέφει στη ζωή με γύψο.

Το “τέλος των προγραμμάτων” σημαίνει ότι κλείνει – όπως ήταν προγραμματισμένο να γίνει- μια εφιαλτική 8ετής περίοδος σκληρής λιτότητας και ασφυκτικής κηδεμονίας. Οι συνθήκες όμως της οικονομίας δεν επιτρέπουν χαρές και πανηγύρια. Γιατί το έργο δεν τελειώνει εδώ. Συνεχίζεται σε άλλο σκηνικό με την ίδια σκηνοθεσία.

Η χώρα εξακολουθεί και χρωστάει ένα σκασμό δισεκατομύρια. Και οι δανειστές τα θέλουν πίσω. Η οικονομία εξακολουθεί να μην είναι ανταγωνιστική και παραμένει εγκλωβισμένη σε κάθε είδους αριστερές ιδεοληψίες αριστερών και δεξιών πολιτικάντηδων.  Δεν παράγει ανάπτυξη. Έτσι, δεν βγάζει αρκετά για να επιστρέψει τα δανεικά στους άλλους ευρωπαίους. Και δεν της περισσεύουν επίσης για να βελτιώσει τη ζωή των ανθρώπων και να δημιουργήσει συνθήκες παραγωγικής ανασυγκρότησης και ανάπτυξης.

Συνεπώς η χώρα θα πορευτεί σε δύσκολες ατραπούς και ο λαός της θα εξακολουθήσει να ζει με σφιγμένο ζωνάρι.

Τι μας λέει η απόφαση του Eurogroup

Ας δούμε όμως, πιο συγκεκριμένα, τι ακριβώς έγινε στο Eurogroup. Kαι τι ακριβώς σημαίνουν οι αποφάσεις του για εμάς και τους δανειστές μας:

ΣΗΜΕΙΟ ΕΝΑ. Έληξε ουσιαστικά το πρόγραμμα στήριξης της οικονομίας,  στο πλαίσιο του οποίου έγινε το μεγαλύτερο κούρεμα χρέους διεθνώς και επίσης χρηματοδοτήθηκε η ελληνική οικονομία με τεράστια ποσά. Τώρα αρχίζει ένα άλλο πρόγραμμα. Αυτό της διαχείρισης επιστροφής των δανεικών.

Αυτό το νέο πρόγραμμα ( “τέταρτο μνημόνιο” το λέει η αντιπολίτευση) έχει στόχο να μπορεί η ελληνική οικονομία να συγκεντρώνει κάθε χρόνο, μέχρι το 2060, τις δόσεις εξόφλησης των δανειστών μας, με τους σχετικούς τόκους. Πρέπει δηλαδή έως το 2060 να βγάλουμε και να επιστρέψουμε 326 δισ. ευρώ  και κάτι ψιλά, που μας έδωσαν. Συν τους τόκους. Αυτό είναι το βασικό μέλημα των δανειστών μας.

ΣΗΜΕΙΟ ΔΥΟ. Για να γίνει αυτό, υπογράφτηκαν από την κυβέρνηση συγκεκριμένες δεσμεύσεις και προϋποθέσεις.

Αυτές αφορούν σε δύο στάδια:

To πρώτο αφορά στις βραχυπρόθεσμες δεσμεύσεις έως το 2022. Συνομολογήθηκε λοιπόν ότι, έως τότε, η χώρα πρέπει να στραγγίζει νοικοκυριά και αγορά και να βγάζει ετήσιο πλεόνασμα 3,5%. Οι συντάξεις θα περικοπούν κι άλλο και οι φορολογούμενοι θα πληρώνουν μεγαλύτερο φόρο εισοδήματος. Αποκλείστηκε κάθε ενδεχόμενο παροχών και προεκλογικού “τσάμικου”. Επίσης, η κυβέρνηση δεσμεύτηκε για μιά σειρά μεταρρυθμίσεις και ιδιωτικοποιήσεις.

Το δεύτερο αφορά στην περίοδο 2023 -2060. Στα 37 αυτά χρόνια, η χώρα πρέπει να εμφανίζει σταθερά πλεόνασμα 2,2% του ΑΕΠ. Αυτό ισοδυναμεί με ένα “πλαίσιο λιτότητας” και μία σταθερή αφαίμαξη της οικονομίας, με επιπτώσεις στην ανάπτυξη για δεκαετίες. Το ζήτημα αυτό θα μετατραπεί σε μεγάλο δυσβάστακτο πρόβλημα αν η Ελλάδα επιστρέψει κάποια στιγμή στην ύφεση, ενδεχομένως και λόγω διεθνών συνθηκών. 

Ως εγγύηση για τη  εξυπηρέτηση των υποχρεώσεών μας, οι δανειστές απαίτησαν και η κυβέρνηση παραχώρησε ενέχυρο ύψους 25 δισ. επί της εθνικής περιουσίας. Το ενέχυρο θα ενεργοποιείται αυτόματα σε περίπτωση αδυναμίας αποπληρωμής των δόσεων.

ΣΗΜΕΙΟ ΤΡΙΑ. Για να εξασφαλιστούν οι δανειστές ότι όσα συμφωνήθηκαν για την πρώτη περίοδο 2018-2022 θα εφαρμοστούν, θα εγκατασταθεί στην Ελλάδα πολυπληθές κλιμάκιο των θεσμών που θα παρακολουθεί σε υπουργεία και οργανισμούς την εφαρμογή του νέου προγράμματος.

Κάθε τρείς μήνες οι θεσμοί θα αξιολογούν και θα επιβεβαιώνουν σε κεντρικό επίπεδο την πορεία του νέου προγράμματος. Αυτό το Eurogroup το ονομάζει ευγενικά “πρόγραμμα, μετά το πρόγραμμα” και αποτελεί ένα αυστηρό σύστημα εποπτείας, που εμείς το ονομάσαμε δημοσιογραφικά “σφιχτό κορσέ”, για να συνεννοούμεθα μεταξύ μας. Η επιβεβαίωση της εφαρμογής των μέτρων από την Ελλάδα, θα έχει “επιβράβευση” την σταδιακή απελευθέρωση επιστροφής στα ελληνικά ταμεία των αποδόσεων των ομολόγων μας, που διακρατούν οι εθνικές κεντρικές τράπεζες και η ΕΚΤ, ύψους 4,5 δισ. ευρώ.

ΣΗΜΕΙΟ ΤΕΣΣΕΡΑ. Επειδή από τον Αύγουστο, με τη λήξη των προγραμμάτων, σταματούν και οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις της ελληνικής οικονομίας, η χώρα θα υποχρεωθεί κάποια στιγμή να βγεί στις αγορές. Έως ότου βγεί (και για να αντιμετωπίσει όταν βγεί τους κλυδωνισμούς των διεθνών αγορών) προικοδοτείται με ένα εφ’άπαξ ποσόν 15 δισ. ευρώ, που μαζί με τα άλλα που έχουν μαζευτεί στα δημόσια ταμεία, από ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις και εθνικά πλεονάσματα, συγκροτούν ένα “μαξιλάρι ασφαλείας” 24 δισ. – από το οπόιο ενδέχεται να επιστρέψουμε και μια γερή δόση από τα δανεικά του ΔΝΤ (3,5 από τα 11 δισ.).

Τα χρήματα αυτά θα προκύψουν από το πακέτο των 86 δισ. ευρώ που ήταν δεσμευμένο από το τρίτο μνημόνιο για δανεισμό μας, αλλά δεν χρειάστηκε να εκταμιευτεί. Τα 15 δισ. δεν αποτελούν μπόνους, αλλά νέο δάνειο.

ΣΗΜΕΙΟ ΠΕΝΤΕ. Η συμφωνία εξασφαλίζει πράγματι τη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους. Δεν προδικάζει όμως τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του. Αυτή θα εξαρτηθεί είτε από μια γενναία απόφαση νέου κουρέματος, όπως επιμένει το «κακό» ΔΝΤ (πράγμα εξαιρετικά δύσκολο) είτε από τη δυναμική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και της ουσιαστικής αυτοδυναμίας της χώρας.

Με δυό λόγια:

Η χώρα – και εμείς μαζί – βγήκε από το γύψο. Αλλά θα βγάλει το νάρθηκα όταν καταφέρει και δημιουργήσει ουσιώδεις συνθήκες δυναμικής ανάπτυξης. Έτσι και θα απελευθερωθεί από το βραχνά του χρέους και θα προσφέρει καλύτερες συνθήκες ζωής στους πολίτες της. Αυτό προϋποθέτει όμως απελευθέρωση της οικονομίας από το διαρκές μνημόνιο της ανεύθυνης πολιτικής.

Θοδωρής Καλούδης  kaloudis@economico.gr