Τετάρτη 16 Ιουλίου 2014

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΜΠΟΓΟΡΔΟΥ

Η ΟΜΑΔΑ ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ ΤΩΝ ΕΛΕΦΑΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΙΤΗ 
 ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΑΠΟ ΔΕΞΙΑ Ο
Γ. ΑΒΑΓΙΑΝΟΣ (φωτογραφία: Παναγιώτης Πάλμος)

Αφορμή για το άρθρο αυτό μου έδωσε η ανάρτηση της κ. Αλεξάνδρας Βαρβαρήγου στο Blog North Ithaca με θέμα « ΣΤΗ ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΜΠΟΓΟΡΔΟΥ»
Η τρύπα προς τη σπηλιά του Μπογόρδου ήταν γνωστή από τα πολύ παλιά χρόνια. Ωστόσο κανείς δεν τολμούσε να μπει μέσα καθώς πέρα των τρομακτικών θρύλων η είσοδος είναι ένα κάθετο μικροβάραθρο.
Ο πρώτος λοιπόν που κατέβηκε και επισκέφθηκε τη σπηλιά ήταν  ο κ. Πάνος Μοραΐτης (Μπογόρδος).

Σχεδόν κάθε χρόνο φιλοξενώ εδώ τον εξαίρετο φίλο μου Γιώργο Αβαγιανό Γεωλόγο- Σπηλαιολόγο, διάσημο στο χώρο της Σπηλαιολογίας καθώς στο ενεργητικό του υπάρχουν σημαντικές ανακαλύψεις και εξερευνήσεις γνωστών σπηλαίων όπως το σπήλαιο του Δυρού, το σπήλαιο της Αλιστράτης  Σερρών, το σπήλαιο των Λιμνών στα Καλάβρυτα, το σπήλαιο του Μαρά στις πηγές του ποταμού Αγγίτη (το μεγαλύτερο της Ελλάδας) και δεκάδες άλλα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
(Τη δουλειά του Γ. Αβαγιανού θα την βρείτε στην ιδική έκδοση της εφημερίδας  ΕΘΝΟΣ «Υπέροχη Ελλάδα» καθώς και στο «Explore Nature» και στο περιοδικό «Travel book»)     

Το καλοκαίρι λοιπόν του 2003 προέτρεψα τον κ. Αβαγιανό να ψάξουμε για τίποτα σπήλαια καθώς κάποτε άκουγα τη νόνα μου να μιλάει για τη σπηλιά του κακούργου Ζέτη ή την τρύπα που δεν έχει πάτο, την τρύπα που βγάνει αέρα κλπ. 
Έτσι λοιπόν ρωτώντας μας υπέδειξαν αρκετές «τρύπες». Μετά από μια πρόχειρη εξερεύνηση, φωνάξαμε την Σπηλαιολογική Εταιρία της οποίας πλήρως επανδρωμένο κλιμάκιο κατέφθασε στο νησί μας, με έξοδα του Δήμου και αρχίσαμε τις εξερευνήσεις με επικεφαλής τον ίδιο το Γ. Αβαγιανό και τον υπογράφοντα ως βοηθό ερασιτέχνη σπηλαιολόγο.
Πριν όμως προχωρήσω κρίνω σκόπιμο να αναφερθώ γενικότερα στα σπήλαια και την κατασκευή τους και τη σπουδαιότητα τους.
Τα σπήλαια λοιπόν είναι υπόγειες φυσικές κοιλότητες. Στην Ελλάδα απαντώνται σπήλαια που έχουν σχηματισθεί με τη διάβρωση ασβεστολιθικών πετρωμάτων. Η κινητικότητα της γης (σεισμοί) δημιουργεί πλήθος σχισμών στα πετρώματα στα οποία εισχωρεί το νερό της βροχής και τα διαβρώνει.  Με τη συνεχή διάβρωση οι σχισμές διευρύνονται και μετά από χιλιάδες χρόνια δημιουργούνται τα σπήλαια μικρά ή μεγάλα.
Τώρα τα σπήλαια χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τα οριζόντια και τα βαραθρώδη. Τα πρώτα είναι σχεδόν επίπεδα και εύκολα επισκέψιμα, χερσαία ή λιμνώδη, ενώ τα δεύτερα είναι κάθετα ή σχεδόν κάθετα, κάτι σαν πηγάδια, και είναι επισκέψιμα μόνο από ειδικούς με ανάλογο εξοπλισμό. Βέβαια υπάρχουν σπήλαια σε συνδυασμό αυτών των δύο.
Εκείνο που δημιουργεί ενδιαφέρον είναι ο εσωτερικός φυσικός τους διάκοσμος. Σε πολλά από αυτά, η μητέρα φύση εξάντλησε τις δυνατότητες της, για να σμιλέψει τόπους που μόνο Θεοί μπορούσαν να κατοικούν. Σταλακτίτες σταλαγμίτες, τριχοειδής σχηματισμοί, νερό, γη και χρώματα συμπλέκονται αρμονικά σε ένα διάκοσμο ανείπωτης ομορφιάς που δικαιολογημένα προκάλεσε τη μούσα ανά τους αιώνες. Σ’ αυτά κατοίκησαν προϊστορικοί άνθρωποι ενώ άλλα υπήρξαν τόποι λατρείας.
Πολλά σπήλαια σήμερα έχουν κηρυχθεί διατηρητέα φυσικά μνημεία και δεν επιτρέπεται ή είσοδος παρά μόνο σε σπηλαιολόγους (π.χ. το μεγαλύτερο τμήμα του Δυρού) ενώ άλλα έχουν φέρει πακτωλούς χρημάτων στα μέρη στα οποία υπάρχουν. Ασήμαντα φτωχά χωριουδάκια έχουν μεταβληθεί σε τουριστικούς παράδεισους όπως για παράδειγμα οι Κάτω Λουσοί Καλαβρύτων, η Αλιστράτη Σερρών, ο Αγγίτης, οι Πηγές  Δράμας, κλπ. Κλπ.
Στην Ελλάδα βρίσκονται μερικά από τα ωραιότερα σπήλαια του κόσμου με πρώτο το σπήλαιο στο Δυρού στη Μάνη, το σπήλαιο Αλιστράτης Σερρών, Μααράς στη Δράμα, Λιμνών στα Καλάβρυτα και πολλά άλλα. 

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΜΠΟΓΟΡΔΟΥ


Το έδαφος της Ιθάκης αποτελείται κυρίως από ασβεστόλιθο που σε συνδυασμό με την έντονη σεισμική δραστηριότητα και το υψηλό βροχόμετρο δημιουργεί σπηλαιώσεις.  Έτσι δεν αποκλείεται καθόλου να υπάρχει σημαντικό σπήλαιο κάπου και το πιθανότερο στο υψίπεδο της Ανωγής.  
Ποτέ δεν είχε γίνει σοβαρή προσπάθεια για την εύρεση, καταγραφή και εξερεύνηση σπηλαιώσεων στο Νησί μας.  Η πρώτη έγινε όπως είπαμε τον Αύγουστο του 2003 με την πλήρη και λεπτομερή εξερεύνηση πέντε σπηλαίων στη Ανωγή.
1.    Το βάραθρο Ανεμότρυπα,
2.    τη σπηλιά του Ζέτη,
3.    την Τρύπα του Περδικάρη,
4.    την τρύπα στο μεγάλο Λαγκάδι και τέλος
5.    την σπηλιά του Μπογόρδου.
Από τα σπήλαια αυτά το πιο αξιόλογο είναι η «σπηλιά του Μπογόρδου». Με αυτό το όνομα έχει καταγραφεί επίσημα προς τιμή του Πάνου Μοραΐτη – Μπογόρδου που τη βρήκε και μας την έδειξε.  Μετρήθηκε, χαρτογραφήθηκε καταγράφηκε και πείρε αριθμό μητρώου.
Βρίσκεται 10 λεπτά ποδαρόδρομο από το κέντρο της Ανωγής, υπάρχει όμως και καλός χωματόδρομος που περνάει δίπλα στη σπηλιά. Μπαίνει κανείς από μια σχετικά στενή είσοδο και κατεβαίνοντας μια σκάλα βρίσκεται σε ένα οριζόντιο σπήλαιο μήκους 18 μέτρων και πλάτους 6 μ.
Ο διάκοσμος του σπηλαίου είναι πραγματικά εντυπωσιακός. Σταλακτίτες και σταλαγμίτες σε υπέροχους σχηματισμούς και χρωματισμούς αποτελούν ένα θέαμα που αξίζει κανείς να θαυμάσει. Οι φωτογραφίες που ακολουθούν τραβήχτηκαν από την κ. Αλεξάνδρα Βαρβαρήγου. Περισσότερες φωτογραφίες μπορείτε να δείτε στο: http://northithaca.blogspot.com/2014/07/blog-post_13.html. 




Η σπηλιά του Μπογόρδου είναι εύκολα επισκέψιμη από κάποιον που μπορεί να κατέβει 15 σκαλιά. Το αυτοκίνητο σταματάει σχεδόν δίπλα. Θα μπορούσε λοιπόν να αποτελέσει έναν ακόμα σημαντικό τουριστικό πόλο έλξης για την Ιθάκη.
Η διαμόρφωση του χώρου θα μπορούσε να γίνει με ελάχιστα χρήματα αφού τα μόνα που χρειάζονται είναι μια σκάλα ένας διάδρομος και ηλεκτροφωτισμός.
Έχω προτείνει πλειστάκις στην τοπική αυτοδιοίκηση να αξιοποιήσει το σπήλαιο. Μάλιστα η Ένωση Απανταχού Ιθακήσιων διέθετε τότε ένα σημαντικό ποσό για το σκοπό αυτό. Όμως δυστυχώς για το βασανισμένο από τους πολιτικάντηδες νησί μας «στού κουφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα» Ούτε η διοίκηση Καραβία ούτε η διοίκηση Βασιλόπουλου ούτε και αυτή του Γιάνναρου έκαναν τίποτα.
Να δούμε η διοίκηση Στανίτσα θα κάνει κάτι; Εμείς πάντως είμαστε πρόθυμοι να βοηθήσουμε. 

Προτείνω δε να γίνει μια ακόμα οργανωμένη προσπάθεια εύρεσης και άλλων σπηλαίων. Οι σπηλαιολόγοι που εξέτασαν το υψίπεδο της Ανωγής κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι πρέπει να υπάρχει σημαντικό σπήλαιο όχι μόνο στην Ανωγή αλλά και αλλού. Αν βρεθεί κάτι τέτοιο θα αυξηθεί κάθετα το εισόδημα του Νησιού μας. 

Για τους φίλους που δεν με γνωρίζουν αναφέρω ότι είμαι ερασιτέχνης σπηλαιολόγος και σπηλαιοδύτης. Έχω πάρει μέρος σε πολλές εξερευνήσεις σπηλαίων και έχω ανακαλύψει το τεράστιο υποθαλάσσιο σπήλαιο της λίμνης της Βουλιαγμένης μέσα στο οποίο ήμουν ο πρώτος που μπήκα στις 10 Ιουνίου 1978. Δείτε περισσότερα στο: http://dimos-syrmis.blogspot.gr/2012/10/blog-post.html
Οι φωτο που ακολουθούν είναι απο την τελευταία μου εξερεύνηση στο Σπήλαιο των ελεφάντων στην Κρίτη το Μάη του 2012.


ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΩΝ ΕΛΕΦΑΝΤΩΝ ΕΙΝΑΙ ΗΜΙΘΑΛΑΣΣΙΟ 

  
ΑΠΟ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΗ ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ
ΤΩΝ ΝΥΧΤΕΡΙΔΩΝ ΣΤΑ ΠΟΥΛΗΘΡΑ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΗΣΟΥ